خانه

از سنگ لاجورد چه می‌دانید؟ درباره‌ی رنگ فوق العاده و منحصر به فرد آن چیزی شنیده‌اید؟ آیا می‌دانید نحوه‌ی تشخیص سنگ لاجورد اصل از تقلبی به چه شکل است؟ با ما همراه باشید تا به تمامی سوالاتتان پاسخ داده شود و اطلاعات جامع و کاملی در این باره بدست آورید.

سنگ لاجورد یکی از پرطرفدارترین سنگ‌هایی است که از زمان آغاز بشریت مورد استفاده قرار گرفته است. این سنگ توسط کانی‌های متعدد عمدتاً لازوریت، سودالیت، کلسیت و پیریت تشکیل شده است و یک رنگ متوسط تا آبی سلطنتی با لکه‌های طلایی (پیریت) دارد.

سنگ لاجورد چیست؟ 

یک سنگ دگرگونی آبی است که از رده های سفید، آبی و گاهاً طلایی تشکیل شده است و هزاران سال است توسط مردم به عنوان سنگ قیمتی، مواد مجسمه سازی، رنگدانه و مواد زینتی استفاده می‌شده است.

بیشترین کاربرد را در جواهرات دارد. لاجورد با کیفیت بالا می‌تواند یک جواهر گران قیمت باشد. مطلوب‌ترین نمونه‌ها دارای رنگ آبی پررنگ و یکدست و شاید چند قطعه بازتابنده پیریت طلا هستند.

برخلاف سایر مواد تشکیل‌دهنده گوهر، لاجورد یک ماده معدنی نیست. در عوض سنگی است که ازکانی‌های متعدد از جمله کلسیت، پیریت، سودالیت و غیره تشکیل شده است. رنگ آبی لاجورد عمدتاً از وجود لازوریت، یک کانی سیلیکات آبی از گروه سودالیت با ترکیب شیمیایی (Na,Ca)8(AlSiO4)6(S,Cl,SO4,OH)2 گرفته شده است.

ارزش لاجورد منحصراً با رنگ آن تعیین می شود. آبی عمیق، با رنگ‌های بنفش در راس قرار دارد. نمونه‌های ریزدانه و یکنواخت می‌توانند به سطحی صاف و بسیار صیقلی‌ای برسند که در درجه‌های پایین‌تر دیده نمی‌شوند.

رده‌های کلسیت همیشه ارزش لاجورد را پایین می آورند، اما رده‌های پیریت آن را ارزشمند می‌کنند. اگرچه علاقه‌مندان ممکن است در مورد اینکه چه مقدار پیریت در لاجورد ایده آل است بحث کنند، اما اکثراً موافق با این هستند که هرچه کلسیت کمتر باشد، سنگ بهتر است. کلسیت را می‌توان به صورت رده یا لکه‌هایی در آبی تیره‌تر مشاهده کرد ولی اگر در ترکیب غالب باشد به سنگ سایه آبی روشن‌تری می‌دهد.

خواص سنگ لاجورد

این سنگ می‌تواند به تعادل مسائل جسمی، عاطفی و روحی کمک کند. قدرت شفابخشی برای کمک به بیماری‌های جسمی و مسائل عاطفی دارد. همچنین در انرژی درمانی و متعادل سازی چاکرا استفاده می‌شود. در درجه‌ی اول با بیماری‌های جسمی گلو، آشکار کردن حقیقت و متعادل کردن چاکرای گلو مرتبط است. خواص درمانی لاجورد سابقه طولانی و مستند دارد. مدیتیشن با لاجورد می‌تواند آگاهی بالاتری را به همراه داشته باشد.

برای مطالعه کامل در رابطه با خواص درمانی لاجورد می توانید از مقاله ای با همین عنوان در مجله چاو استفاده کنید.

سنگ لاجورد از کجا می‌آید؟ 

درباره‌ی معادن لاجورد چه می‌دانید؟ آیا از معدن لاجورد ایران چیزی شنیده‌اید؟

تاکنون معادن متعددی از لاجورد کشف شده است که در اینجا بطور مختصر به آنها اشاره کرده‌ایم:

•  بَدَخشان، افغانستان: یکی از قدیمی‌ترین معادن فعال در جهان (7000 سال). در بلوک‌های بزرگ و کریستال‌های ماتریکس سفید رخ می‌دهد. بهترین منبع لاجورد جهان.


• پاکستان: رنگ آبی جامد، بدون لکه‌های کلسیتی سفید و فقط پاشیدن پیریت زرد برنجی.


• کلرادو: رشته‌هایی در سنگ آهک، رنگ تیره، با پیریت فراوان، از کوه ایتالیایی در بخش غربی ایالت.


• کالیفرنیا: خاکستری آبی با لکه های سفید.


• رودخانه استودیانکا، مغولستان: لاجورد آبی روشن، با پیریت.


• آند شیلی: مخلوط خاکستری و آبی، رنگ پایین تر از نمونه‌های افغانی.


• ایتالیا؛ لابرادور، کانادا؛ میانمار

تشخیص لاجورد رنگ شده

سنگ لاجورد مانند تمامی سنگ‌های قیمتی دیگر برای افزایش کیفیت نیاز به بهسازی دارند. این کار برای هرسنگ به روش مخصوص خودش انجام می‌شود. در اینجا با ذکر دو نمونه آزمایش روش‌های متداول‌تر بهسازی لاجورد را بررسی خواهیم کرد.

لاجورد رنگ شده

روش بهسازی: رنگ شده

ابزار شناسایی مورد نیاز: استون، سواب پنبه ای.

نحوه شناسایی:

آزمایش اولیه: لاجورد طبیعی اغلب برای تقویت رنگ آبی ، رنگ می‌شود. مشکل این است که این روش، رنگ سنگ را بیش از حد یکنواخت می‌کند و ویژگی‌های طبیعی دیده شده‌ی پیریت طلا و کلسیت سفید را می‌پوشاند. با چسباندن ملایم سنگ با استون یا پاک کننده لاک ناخن، رنگ معمولاً به راحتی تشخیص داده می‌شود زیرا از روی سواب پنبه جدا می‌شود. لاجورد طبیعی در زیر با رنگ خالدار شامل کلسیت سفید و پیریت طلایی دیده می‌شود. با مواد رنگ شده، رنگ بدون تغییرات قابل توجه یکنواخت‌تر است.

آزمون های ثانویه: هیچ

ترمیم و تنظیم: این لاجورد بهسازی شده برای بهبود رنگش، رنگ می‌شود. هر محلول تمیز کننده رنگ را از بین می‌برد و باعث می‌شود که رنگ سنگ به طور قابل توجهی تغییر کند.

لاجورد با پوشش پلیمری

روش بهسازی: پوشش پلیمری برای افزایش رنگ.

ابزارهای شناسایی مورد نیاز: بزرگنمایی.

نحوه شناسایی:

آزمایش اولیه: این یک نسخه نسبتاً جدید از یک درمان قدیمی است. آغشته سازی پلیمری سنگ‌های قیمتی برای دهه‌ها در یشم، عقیق و غیره وجود داشته است. پوشش پلیمری هم رنگ و هم دوام را به سنگ اضافه می‌کند. در تصویر30 برابری  زیر به راحتی می‌توان پوشش پلیمری روی سنگ را مشاهده کرد. درمقایسه با تصویر 30 برابری لاجورد طبیعی و درمان نشده، تشخیص آن آسان است.

آزمایشات ثانویه: ما تعدادی مواد را امتحان کردیم تا این پوشش پلیمری را برش دهیم اما موفق نشدیم. حمام استون روی سنگ تاثیری نداشت. با این حال، هیچ آزمایش ثانویه‌ای لازم نیست، زیرا پوشش در سطوح اصلی بزرگنمایی به راحتی قابل مشاهده است.

تعمیر و تنظیم: درهنگام دست زدن به این سنگ‌ها برای تعمیر یا تنظیم باید بسیار مراقب باشید. دوام واقعی این درمان در حال حاضر مشخص نیست. همانطور که در بالا ذکر شد، مواد با استون تجزیه نمی‌شوند، اگرچه حمام طولانی مدت استون ممکن است روی پوشش تاثیر بگذارد. گرما و محلول ترش نیز ممکن است روی پوشش تأثیر بگذارند و ظاهر سنگ را به طور قابل توجهی تغییر دهند.

نحوه تشخیص سنگ لاجورد اصل

لاجورد توسط پیر ژیلسون از پاریس در فرانسه و کارول چتم در ایالات متحده با موفقیت ترکیب شده است. بسیاری از فروشگاه‌های بزرگ جواهرات، نسخه مصنوعی، یا بدون پیریت را ارائه می‌دهند.

اگرچه این مواد مصنوعی اختراعات مدرن هستند، شبیه‌سازی‌ها یا تقلیدهای لاجورد حداقل به دوران مصر باستان برمی‌گردد. باستان شناسان به جای سنگ طبیعی، مصنوعاتی با شیشه‌هایی به رنگ آبی و مواد سرامیکی آبی کشف کرده‌اند. حتی نقاب معروف مرگ پادشاه توتانخ آمون (1332-1323) که شامل خاتم لاجورد واقعی برای چشم است، دارای نوارهای شیشه‌ای آبی رنگ در نمس یا روسری است. این تقلیدها گواهی بر تقاضای قدیمی برای لاجورد است.

شبیه‌سازهای دوران مدرن شامل مینا، شیشه، پلاستیک و انواع جواهرات رنگ‌شده مانند هاولیت و جاسپر هستند که به‌طور گمراه‌کننده‌ای به آن «لاپیس سوئیس» می‌گویند.

سودالیت تنها سنگ قیمتی طبیعی است که به راحتی در اندازه‌های بزرگ با رنگ آبی عمیق به اندازه کافی برای شبیه سازی لاجورد موجود است. این سنگ پیریت ندارد، به رنگ آبی کاربنی است و حالت رنگی آن مانند لاجورد نیست.

سودالیت هم مانند لاجورد قیمت نسبتاً بالایی دارد. وجود عنصر گوگرد در لاجورد سبب می‌شود بوی خاصی متصاعد شود و مسلماً چنین بویی از سنگ سودالیت به مشام نمی‌رسد چون در ساختارش گوگرد ندارد.

برای تعیین طبیعی بودن نمونه لاجورد می‌توان از آزمایش اسید استفاده کرد. یک قطره اسید هیدروکلریک (HCI) روی لاجورد گاز H2S را آزاد می‌کند که بوی تخم مرغ فاسد می‌دهد.

در آزمایش رگه یک نمونه لاجورد طبیعی باید یک رگه آبی روشن باقی بگذارد.

⚠️هم تست اسید و هم تست رگه تست‌های مخرب هستند و فقط باید توسط یک گوهرشناس حرفه‌ای انجام شوند.

کانی شناسی لاجورد

• نام:لاجورد


• یک نوع از:لازوریت


• حساسیت به گرما:خیر


• دستورالعمل های مراقبت ویژه: از تماس با مواد شیمیایی خودداری کنید


• فرمول: (Na, Ca)8(Al, Si)12O24(S, SO4)


• ریشه یابی لغت: از لاجورد فارسی برای سنگ آبی


• رخداد(وقوع):کانی دگرگونی تماسی در سنگ آهک، که از تبلور مجدد ناخالصی‌ها تشکیل شده است. همچنین در گرانیت.


• اجزاء: پیریت (زرد برنجی) و کلسیت سفید در مواد عظیم.


• رنگ ها: آبی تیره، آبی لاجوردی، بنفش آبی، آبی مایل به سبز.


• شکست:ناهموار، ناجور


• سختی: 5-6 (بسته به محتوای ناخالصی)


• رخ: ناقص؛ هیچ کدام در مواد عظیم


• قابلیت پوشیدن:خوب

کریستالوگرافی سنگ لاجورد

• ایزومتریک:بلورهای بسیار کمیاب، دوازده وجهی، تا اندازه 2 اینچ. همچنین عظیم، فشرده، پراکنده، در رگها.


• ضریب شکست:1.50-1.55


• دوشکستگی:هیچ


• لومینسانس:لکه‌ها یا رگه‌های نارنجی در LW (افغانستان و شیلی)، تیره‌تر و صورتی‌تر در جنوب غربی. اشعه ایکس باعث درخشش زرد رنگ در رگه ها می‌ئ شود. ممکن است در جنوب غربی فلورسانس سفید شود


• لومینسانس موجود:بله


• نوع لومینسانس: رنگ های فلورسنت، UV-Long، UV-Short، رنگ های اشعه ایکس


• پلئوکریسم:هیچ


• اپتیک:ایزوتروپیک. N حدود 1.50


• درخشش:کدر


• وزن مخصوص:خالص: 2.38-2.45. سنگ لاجورد: 2.7-2.9 یا بیشتر در صورت وجود پیریت زیاد.


• بهسازی ها:رنگرزی (متداول)، عملیات حرارتی، پرکردن شکستگی، آغشته کردن به موم و روغن.


• بهسازی های معمولی:رنگرزی، پرکردن شکستگی/حفره، عملیات حرارتی، تزریق/اشباع، روغن کاری


• شفافیت:مات

تاریخچه سنگ لاجورد

برای قرن ها افغانستان منبع مهمی برای لاجوردهای مرغوب بوده است.

مورخان بر این باورند که پیوند بین انسان و لاجورد به 6500 سال قبل باز می‌گردد. این گوهر مورد توجه تمدن‌های باستانی بین النهرین، مصر، چین، یونان و روم بوده است.آن ها سنگ را به خاطر رنگ زنده و نفیس آن ارزشمند می‌دانستند و به اندازه‌ی سنگ‌های آبی دیگر مانند یاقوت کبود و فیروزه برای آن ارزش قائل بودند.

بَدَخشان،ولایتی در افغانستان امروزی بیایان کوهستانی و عاری از هرگونه پوشش گیاهی است. ارتفاعات کوه‌های خالص به 17000 هزار پا میرسد. انسان‌ها تنها به دنبال یک چیز به آنجا می‌روند: گنج لاجوردی که لاجورد خوب دارد.

همین امر تا 700 سال قبل از میلاد مسیح ، زمانی که این منطقه بخشی از کشوری به نام باختر بود نیزصدق می‌کند. معادن لاجوردی که در آن زمان استراخ می‌شدند، امروزه نیز استخراج می‌شوند. در واقع آنها قدیمی‌ترین منابع سنگ‌های قیمتی تجاری شناخته شده در جهان هستند.

کاروان‌های بازرگانان محموله‌های آبی گران‌بهای خود را در مسیر باختر به شهرهای بزرگ یونانیان، هندی‌ها، مصری‌ها، بین‌النهرینی‌ها و ایرانیان باستان منتقل کردند. مارکوپولو در سال1271 به معادن لاجورد منطقه اشاره کرده، اما تعداد کمی از افراد خارجی به دلیل موقعیت نامناسبشان آنها را دیده اند.

بیش از هزاران سال لاجورد برای رنگ غنی و تیره خود مد شده است. بطور معمول لاجورد مورد استفاده‌ی جواهرات به شکل کبوچان، مهره، منبت و لوح بریده می‌شود. اما استفاده از لاجورد تنها به جواهرات محدود نشده است. همچنین برای حکاکی محبوب است. درطول تاریخ به اشیاء کاربردی از جمله تخته‌ی بازی، کاسه، دسته‌ی خنجر، شانه مو و حرز و طلسم تبدیل شده است.

امروزه لاجورد غالباً به مجسمه‌هایی با مضمون آزادی و طبیعت تبدیل می‌شود. برخی از این تراش‌ها به هنر پوشیدنی تبدیل می‌شوند و برخی دیگر صرفاً تزئینی هستند.

ترندهای جواهرات لاجورد

جای تعجب نیست سنگی با محبوبیت لاجورد که در سراسر قاره ها و هزاره ها گسترش یافته است، بتواند به بازارهای جدیدی برسد. لباس‌های جین و لباس‌های روستایی محلی که زمانی مواد بی‌کیفیت و تقریبا غیرقابل فروش شیلی در نظر گرفته می‌شد، امروزه جایگاه ارزشمندی دارند.لقب هوشمندانه "جین لاجورد" اکنون بسیار خوب می‌فروشد.

جواهرسازان اغلب لاجورد را در نقره می‌چینند و قطعاتی با قیمت متوسط تولید  می‌کنند. با این حال، روند رو به رشدی برای تقلید از صنعتگران زمان‌های قبل و چیدن سنگ‌های مرغوب در طلا، مکمل الماس یا جواهرات رنگی وجود دارد.

لاجورد به دلیل رنگ آبی غنی (که هماهنگی رنگ را آسان می‌کند) انتخاب خوبی برای جواهرات مردانه است. نسبتاً سخت است، به راحتی سایش را نشان نمی‌دهد، و جلای عالی‌ای می‌گیرد.

تاریخچه غنی و نمادین لاجورد آن را به یکی از جواهرات محبوب برای هر کسی که شیفته‌ی سنگ‌های قیمتی است تبدیل کرده است.

نگهداری و مراقبت از لاجورد چگونه است؟

لاجورد با سختی 5-6 به عنوان سنگ جواهر نیاز به مراقبت دارد. با این وجود، این سنگ قیمتی را معمولا در حلقه‌ها و دستبندها می‌بینید. از روش‌های محافظتی برای این جواهرات استفاده کنید و آنها را برای پوشیدن گاه به گاه داشته باشید. حتی با مراقبت‌، سنگ‌های لاجورد در حلقه‌ها یا دستبندها ممکن است نیاز به صیقل و جلای مجدد داشته باشند. از طرفی می‌توانید روزانه با کمی نگرانی از آویز، گوشواره، سنجاق و سنجاق کراوات استفاده کنید.

یک برس نرم و صابون ملایم آماده به کار قدیمی برای تمیز کردن لاجورد توصیه می‌شود. از تمیز کردن مکانیکی مانند سیستم‌های بخار یا اولتراسونیک و حلال‌های شیمیایی خودداری کنید.

سخن پایانی

سنگ لاجورد با زیبایی خیره کننده و خواص شگفت انگیزی که دارد امروزه به یکی از پرطرفدارترین سنگ‌های قیمتی آبی تبدیل شده است. استفاده از لاجورد تنها به تولید جواهرات محدود نمی‌شود.خواص و کاربردهای درمانی لاجورد سابقه‌ی طولانی و مستندی دارد. بَدَخشان افغانستان مهمترین منبع آن به شمار می‌آید. امیدواریم با اطلاعاتی که در این مقاله بدست آورده‌اید خریدی آگاهانه انجام دهید.